Phishing đang ngày càng trở thành một mối đe dọa lớn trong thế giới số hiện nay. Các cuộc tấn công lừa đảo không chỉ khiến nạn nhân mất tiền mà còn đánh cắp thông tin cá nhân quan trọng. Vậy phishing là gì? Làm thế nào để phòng tránh phishing hiệu quả? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Phishing là gì?
Phishing là hình thức tấn công lừa đảo mà kẻ xấu mạo danh tổ chức, cá nhân uy tín để đánh cắp thông tin nhạy cảm như tài khoản ngân hàng, mật khẩu, thẻ tín dụng hay dữ liệu cá nhân. Thường được thực hiện qua email, tin nhắn, website giả mạo, phishing tạo ra các bẫy tinh vi nhằm lừa người dùng cung cấp thông tin.
Thuật ngữ “phishing” xuất phát từ từ “fishing” (câu cá) ám chỉ việc tội phạm mạng “câu” thông tin từ nạn nhân. Những cuộc tấn công này thường rất khó nhận diện vì kẻ xấu liên tục cải tiến thủ đoạn và kỹ thuật để đánh lừa người dùng.
Các hình thức phishing phổ biến
Phishing có nhiều dạng khác nhau. Dưới đây là các hình thức phishing phổ biến nhất:
Email phishing
Đây là hình thức phổ biến nhất. Kẻ tấn công gửi email giả mạo từ ngân hàng, công ty, hoặc tổ chức uy tín, yêu cầu người dùng click vào link giả mạo để nhập thông tin.
- Ví dụ: Email thông báo tài khoản ngân hàng của bạn bị khóa và yêu cầu cung cấp thông tin đăng nhập để “xác minh lại”.
Website giả mạo (spear phishing)
Kẻ tấn công tạo ra các trang web có giao diện y hệt trang web chính thức như ngân hàng, Facebook, hoặc Google để đánh lừa người dùng nhập thông tin.
- Ví dụ: Một đường link dẫn đến trang web giống y hệt trang đăng nhập Gmail, nhưng thực chất là trang lừa đảo.
Smishing (lừa đảo qua tin nhắn SMS)
Kẻ xấu gửi tin nhắn SMS giả mạo, thường chứa đường link độc hại hoặc thông báo trúng thưởng để dụ người dùng cung cấp thông tin.
Voice phishing (vishing)
Vishing là hình thức lừa đảo qua cuộc gọi. Kẻ xấu giả danh nhân viên ngân hàng, công ty tài chính để yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.
Tác hại của phishing
Hậu quả của phishing vô cùng nghiêm trọng nếu nạn nhân mắc bẫy. Một số tác hại có thể kể đến:
- Mất tài sản: Thông tin ngân hàng, thẻ tín dụng bị đánh cắp dẫn đến mất tiền trong tài khoản.
- Rò rỉ thông tin cá nhân: Dữ liệu cá nhân như số CMND, hộ chiếu, mật khẩu có thể bị lợi dụng để thực hiện hành vi phạm pháp.
- Thiệt hại về danh tiếng: Kẻ xấu có thể dùng tài khoản bị đánh cắp để thực hiện các hành vi lừa đảo khác.
- Nhiễm phần mềm độc hại: Các đường link phishing thường chứa mã độc, lây nhiễm vào thiết bị và đánh cắp thông tin.
Cách nhận biết phishing
Dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn nhận diện phishing:
- Email hoặc tin nhắn có ngôn ngữ sai chính tả, ngữ pháp.
- Địa chỉ email người gửi lạ hoặc không khớp với tổ chức chính thức.
- Nội dung gây hoang mang như thông báo tài khoản bị khóa, trúng thưởng lớn, yêu cầu xác minh khẩn cấp.
- Đường link bất thường: Trước khi nhấp vào bất kỳ liên kết nào, hãy kiểm tra kỹ URL để đảm bảo đó là trang web chính thống.
- Đề nghị cung cấp thông tin nhạy cảm như mật khẩu, mã OTP hoặc số thẻ tín dụng.
Cách phòng tránh phishing hiệu quả
Để bảo vệ bản thân khỏi các cuộc tấn công phishing, bạn có thể áp dụng các biện pháp dưới đây:
Kiểm tra kỹ email và tin nhắn
- Luôn xác minh người gửi trước khi click vào bất kỳ đường link nào.
- Không cung cấp thông tin cá nhân qua email hoặc tin nhắn.
Sử dụng phần mềm bảo mật
- Cài đặt phần mềm diệt virus có khả năng phát hiện phishing trên thiết bị.
- Sử dụng các trình duyệt có tính năng cảnh báo khi truy cập website giả mạo.
Một số phần mềm hay ứng dụng bảo mật yêu cầu trả phí để sử dụng đầy đủ các tác vụ phòng tránh phising hiệu quả. Nếu bạn dùng hệ điều hành Android và muốn trải nghiệm các phần mềm, ứng dụng bảo mật thông tin phòng tránh phishing, VTC Pay hỗ trợ thanh toán Google Play dễ dàng, giúp bạn thoải mái tải xuống và trải nghiệm mọi ứng dụng trên điện thoại và máy tính cá nhân!
Kiểm tra URL trước khi truy cập
- Chỉ truy cập trang web chính thức và kiểm tra kỹ địa chỉ URL. Trang lừa đảo thường có địa chỉ URL sai lệch hoặc chứa ký tự lạ.
Không nhấp vào liên kết đáng ngờ
- Hạn chế nhấp vào các đường link trong email hoặc tin nhắn lạ, ngay cả khi chúng có vẻ khẩn cấp.
Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA)
- Sử dụng xác thực hai yếu tố để tăng cường bảo mật cho các tài khoản cá nhân.
Nâng cao cảnh giác
- Thường xuyên cập nhật kiến thức về các hình thức tấn công phishing mới.
- Tham gia các khóa học hoặc đọc tài liệu hướng dẫn bảo mật để tự bảo vệ bản thân.
Kết luận
Phishing là một trong những hình thức tấn công mạng nguy hiểm nhất hiện nay. Việc hiểu rõ phishing là gì và cách nhận diện, phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ thông tin cá nhân và tài sản một cách an toàn. Hãy luôn cảnh giác trước các đường link, email hay tin nhắn lạ và đừng ngần ngại sử dụng các công cụ bảo mật để giảm thiểu rủi ro. Bằng cách áp dụng các biện pháp trên, bạn sẽ tự tin hơn khi lướt web và tránh trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công phishing.
Xem thêm: Mẹo tăng cường bảo mật iPhone đơn giản
